طراحی و ساخت مجسمه

مجسمه چیست؟

یکی از ماندگارترین انواع هنرهای تجسمی، مجسمه است که نقش بسیار پر اهمیتی در تکامل و رشد فرهنگ جهانیان ایفا می کند. به طوری که نه تنها نمی توان منکر نقش آن در هنر کلاسیک شد بلکه نمی شود آنرا در توسعه و پیشرفت هنر رنسانس ایتالیا نادیده گرفت. همزمانی کاربرد آن در معماری نیز در رشد و پیدایش هنر مذهبی بسیار مورد توجه بوده است. به طوریکه هنوز هم این نوع از هنر نقش بسیار مهمی در بیان و تجسم وقایع و افراد تاریخی دارد. در طول تاریخ آن، می توان بسیاری از هنرمندان شهودی چون فیدیاس (phidias) ، میرون ( myron ) و دوناتلو (Donatello) میکل آنژ (Michelangelo) و برنینی (Bernini) و هنری مور (Henry Moore) و پیکاسو (Picasso) و کنستانتین برانکوشی (Constantin Brancusi) نام برد.

مجسمه سازی چیست؟

مجسمه سازی یا پیکر تراشی یا تندیس گری که به انگلیسی Sculpture نامیده می شود، یکی از رشته های هنرهای تجسمی می باشد. هنر حالت دادن به متریال های مختلف برای بیان اندیشه ای را مجسمه سازی می گویند. دو عنصر اساسی مجسمه را می توان در فضا و ماده (جرم) خلاصه کرد. ماده یا جرم به توده مواد گفته می شود. که مجسمه را شامل می شوند و هوای اطراف آن توده را فضا می نامند. این فضای اطراف چه بسا توسط خود مجسمه شکل می گیرد تا تهی بودن را القا کند. عنصر بسیار مهم دیگر مجسمه ها (سطح) است. استفاده از سطح می تواند تاثیرات بصری متفاوتی از جمله محدب بودن، مقعر بودن، مسطح بودن، رنگی یا غیر رنگی بودن را ایجاد کند. برای مثال، سطوح محدب (Convex Surfaces) القا کننده و رضایت، فشار درونی و لبریز بودن هستند این در حالیست که سطوح مقعر (Concave) نشانه فشار بیرونی، غیر واقعی بودن و سقوط هستند.

انواع و اقسام مجسمه

اشکال متداول مجسمه به دو صورت :

مجسمه (که اطراف آنرا فضا محاط کرده)
نقش بر جسته (که نقوش بر پیش زمینه ای قرار دارند) می باشند.

تقسیم بندی مجسمه براساس موضوع آن نیز می تواند باشد:

مجسمه ایستا: همانند دو اثر (داوید) که توسط دوناتلود میکل آنژ ساخته شده اند که معمولا به صورت 3 بعدی از کل بدن و صورت می باشد.
نیم تنه (Bust): که معمولا سر و گردن و شانه ها را تصویر می کند.
همانند نیم تنه جرج واشنگتن (1788) که توسط جین – آنتونی هودون ساخته شده.

مواد مورد استفاده در مجسمه سازی

تقریبا هر ماده ای که قابلیت شکل پذیری به صورت سه بعدی را داشته باشد می تواند در مجسمه سازی بکار برده شود.
اما تعدادی از مواد نظیر سنگ مرمر، چوب، سفال، فلزات (برنز)، عاج و گچ هستند
که از دوره ما قبل تاریخ تا به امروز در میان مجسمه سازان از محبوبیت بسیاری برخوردارند.
در نتیجه، در طول تاریخ مجسمه سازی، مجسمه ها از 4 طریق خلق میشوند.

حجاری یا تراش سنگ (Stone Carving)
تراش چوب (Wood Carving)
ریخته گری برنز (Bronze Caoting)
پخت سفال

امروزه رشته مجسمه سازی را می توان با متریال های مختلفی انجام داد از جمله :

مجسمه سازی با گِل
مجسمه سازی با خمیر مجسمه سازی
مجسمه سازی با گچ
مجسمه سازی با برنز و سایر فلزات
مجسمه سازی با فایبر
مجسمه سازی با رزین
مجسمه سازی با پاپیه ماشه
مجسمه سازی با خمیر چینی
مجسمه سازی با سنگ
مجسمه سازی با چوب
مجسمه سازی با نان و شیرینی
مجسمه سازی با شن های کنار ساحل
مجسمه سازي با یخ و …

رایج ترین مصالح مجسمه سازی

مجسمه سازی با گل

مجسمه سازی با گل را میتوان ساده ترین تکنیک مجسمه سازی دانست. شکل پذیری گل نسبت به سایر مصالح ساخت بیشتر است و از آنجا که دیرتر خشک میشود و امکان اصلاح کار وجود دارد، برای شروع مجسمه سازی ایده آل است. رایج ترین ماده برای مجسمه سازی با گل خاک رس است؛ معمولا از ابزار پلاستیکی و چوبی و کاردک های مختلف برای مجسمه سازی با گل استفاده میشود.

مجسمه سازی با گچ

در روش مجسمه سازی با گچ مخلوطی از گچ، سیلیس و آب تهیه میشود؛ طرح اولیه مدلسازی شده و با گچ قالب گیری میشود. هنگامی که مجسمه از قالب خارج شد با ابزار مناسب قطعات اضافه را جدا مینمایند و پس از سنباده کاری و پرداخت مجسمه آماده میشود. مجسمه سازی با گچ برای ساخت پیکره، تندیس و احجام کاربرد زیادی دارد. شیوه مجسمه سازی با گچ مشابه شمع سازی و دیگر فرآیندهای قالب گیری است و به ابزار پیچیده ای نیاز ندارد.